Ψυχοσωματική Ιατρική

Περιεχόμενο του Μαθήματος: Η ιστορική εξέλιξη του όρου «Ψυχοσωματική»: Νευροβιολογία, Ψυχανάλυση και Συμβουλευτική-Διασυνδετική Ψυχιατρική (Σ/Δ-Ψ) – Η ψυχιατρική προσέγγιση του σωματικά πάσχοντος ασθενούς – Η ψυχοσωματική στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας – Λειτουργικά σωματικά σύνδρομα & ιατρικώς «ανεξήγητα» συμπτώματα – Ψυχανάλυση και ψυχοσωματική – Οι μηχανισμοί άμυνας του Εγώ – H σχέση γιατρού-ασθενούς: φέρνοντας κακά νέα, ο ασθενής που πεθαίνει, πένθος, μεταβίβαση & αντιμεταβίβαση – Το ψυχοδυναμικό αφήγημα ζωής του ασθενούς με σωματική νόσο – Ψυχολογικές αντιδράσεις στη σωματική νόσο – Προσεγγίζοντας τους νοσηλευόμενους ασθενείς με βάση την προσωπικότητά τους – Ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας – Ο σωματικά ασθενής: σύντομη ψυχιατρική εκτίμηση, η κάρτα «τσέπης» ιατρού – Ειδικά θέματα: επιλόχεια κατάθλιψη, ακρωτηριασμός, ο ρόλος του δέρματος στη διαμόρφωση του ψυχισμού – Η Έρευνα στην Ψυχοσωματική.

Μορφή και εκβάσεις διδασκαλίας: Το μάθημα διδάσκεται σε συνδυασμό με ανάθεση εργασιών προς επεξεργασία από τους φοιτητές κατανεμημένες σε 12 θεματολογικές ενότητες, οι οποίες παρουσιάζονται στο τέλος του μαθήματος υπό μορφή μικρού συνεδρίου. Μετά το πέρας του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να αναγνωρίζουν την ψυχιατρική συμπτωματολογία των σωματικά πασχόντων, τις ψυχολογικές τους αντιδράσεις στη νόσο και τον τρόπο με τον οποίο η σωματική νόσος εντάσσεται στο αφήγημα ζωής του ασθενούς, τα λεγόμενα «λειτουργικά» σύνδρομα και τις σωματοποιητικές διαταραχές και τον τρόπο αντιμετώπισής τους, θα γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται ο σωματικά πάσχων, τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρονται κακά νέα στον ασθενή, τον τρόπο προσέγγισης του ασθενούς που πονά ή που πενθεί ή πεθαίνει, τη δυναμική της σχέσης ιατρού-ασθενούς, καθώς και βασικές αρχές ηθικής και δεοντολογίας και διαστάσεις της έρευνας στην ψυχοσωματική ιατρική, ενώ θα μπορούν να αναζητούν έγκυρη βιβλιογραφική πληροφορία σχετική με το θέμα.

Υπεύθυνος του Μαθήματος: Θωμάς Υφαντής, Καθηγητής Ψυχιατρικής

Διδάσκοντες
Θωμάς Υφαντής, Καθηγητής Ψυχιατρικής
Βενετσάνος Μαυρέας, Καθηγητής Ψυχιατρικής
Πέτρος Σκαπινάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής
Λαμπρινή Βελογιάννη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ηθικής και Δεοντολογίας
Βασιλική Σιαφάκα, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχολογίας της Υγείας, ΤΕΙ Ιωαννίνων, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Πέτρος Πετρίκης, Λέκτορας Ψυχιατρικής
Αικατερίνη Κώτση, Ψυχίατρος, PhD, Επιμελήτρια Α′ ΠΓΝΙ.

Elective Course «Psychosomatic Medicine»

Objectives of the course: The course is designed to enable students to understand the necessity of a holistic bio-psycho-social approach in the management and treatment of patients with physical diseases as well as with ‘functional’ (somatoform) disorders. The course aims at offering basic knowledge on how to examine patients suffering from physical diseases and psychiatric comorbidities and on how to diagnose psychiatric disorders in these patients, which might be a challenging task in every day clinical practice. An additional aim is to teach students to be able to establish a patient/doctor relationship based on trust and understanding and to acknowledge and interpret the patient’s reactions and ways of adjustment/coping with the physical illness. They are also taught how to break bad news, how to deal with terminally ill patients or with patients who are in pain and how to integrate the dynamics between the present physical illness and the patient’s life story.

Contents of the course: The origins of Psychosomatic Medicine: Neurobiology, Psychoanalysis and Consultation-Liaison (C-L) Psychiatry – The psychiatric assessment of the medically ill patient – Psychosomatic medicine in primary care – Functional somatic syndromes and medically unexplained symptoms – Psychoanalysis and psychosomatics – Ego mechanisms of defense –Patient/doctor relationship: Breaking bad news, the dying patient, grief, transference and countertransference – The psychodynamic life narrative of the patient with physical illness – Psychological reactions to physical illness –Taking personality into account when managing hospitalized patients – Ethics – Brief psychiatric assessment of the medically ill patient and the ‘doctor’s pocket card’ – Specific topics: Postnatal depression, amputation, the role of the skin in normal and abnormal development – Research in Psychosomatics.

Mode and outcomes of teaching: Learning occurs through lectures by mental health professionals as well as by assigning projects to the students distributed in 12 thematic entities. After the completion of the course the students present their projects at an one day conference. By the end of the course the students should be able to recognize psychiatric symptoms in medically ill patients, the patients’ psychological reactions and the way that the physical illness is integrated into the patient’s life narrative. They should also have gained knowledge in diagnosing and managing functional syndromes and somatoform disorders. They should also be familiar with the assessment and management of the medically ill patient with psychiatric comorbidities, with how to break bad news, how to manage the grieving and the dying patients, with the dynamics of the patient/doctor relationship and with the principles of ethics and deontology. Finally, they should have achieved a satisfactory degree of knowledge in research in psychosomatic medicine by being able to do literature review, to be familiar with studies’ design and to critically appraise a scientific manuscript.